Les 20
PSYCHISCHE PROBLEMEN
Door culturele verschillen en persoonlijke ervaringen is het lastig om te zeggen wat mentale gezondheid nou precies is. Toch kunnen we in het algemeen wel zeggen: je bent mentaal gezond als, je lekker in je vel zit, weinig last hebt van stress, kan genieten van het leven, goed om kan gaan met veranderingen en tegenslagen aan kunt.
Mentale gezondheidsproblemen zijn belangrijke oorzaken van een minder fijn leven. De meest voorkomende mentale (psychische) problemen (klachten of stoornissen) zijn depressie, angststoornis, persoonlijkheidsstoornis, psychotische stoornis. Mentale problemen is de meest belangrijkste reden van suïcide (zelfdoding) bij jongeren. Mensen met ernstige psychische klachten leven ongeveer twintig jaar korter en dat komt meestal, omdat ze uiteindelijk ook slecht gaan zorgen voor hun lichamelijke gezondheid. Ruim 40% heeft ooit in het leven één of meerdere psychische klachten gehad en 75% van de psychische problemen start voor je 25ste jaar.
Iedereen heeft weleens psychische problemen, dan zijn je emoties en je gedrag uit balans. Dat kan een reactie zijn op een nare gebeurtenis. Bij de meeste is het tijdelijk en gaat het vanzelf weer over. Soms is het probleem zo storend of langdurig, dat hulp van anderen nodig is. Dat kan een familielid of vriend zijn, een sportcoach of een psycholoog of psychiater. Een psycholoog heeft psychologie gestudeerd aan de universiteit en behandelt mensen met psychische klachten of problemen. Een psycholoog mag geen medicijnen geven. Een psychiater, die ook mensen behandelt en mag dat wel, want die is opgeleid tot arts en heeft geneeskunde gestudeerd.
Op school kan je bang zijn dat je niet goed presteert (‘faalangst’). Andere piekeren weer heel erg. Of je kan moeilijk inslapen en de volgende dag daardoor vermoeid op school komen. Dat zijn emotionele problemen die niet ernstig hoeven te zijn. Een leerling die bijvoorbeeld brutaal is of niet luistert, heeft een gedragsprobleem. Maar ook dat hoeft niet meteen erg te zijn. Pas als de problemen ernstig zijn en je er echt last van hebt of je kunt niet meer leren en je ontwikkeling wordt belemmerd, is er sprake van een psychische ‘stoornis’. Kinderen met een psychische stoornis hebben baat bij de behandeling van een psycholoog of psychiater.
Depressie
In Nederland heeft ongeveer 8 procent van de 12- tot 18 jarigen een depressie. Wanneer jij je langer dan twee weken heel somber voelt en geen plezier meer beleeft aan de dingen die je normaal wel leuk vindt, kan het zijn dat je last hebt van een depressie. Bij een depressie kun je verschillende klachten hebben. Zo kan het zijn dat je het gevoel hebt dat je er niet toe doet, je kunt last hebben van slaapproblemen of gedachten hebben over de dood. Kenmerkend voor een depressie is dat de klachten je dagelijks functioneren belemmeren en dat er sprake is van psychisch lijden. Niet alle depressies zijn hetzelfde. Ze kunnen variëren van mild tot zwaar. Hoeveel last iemand van een depressie heeft, hangt af van de klachten die het dagelijks functioneren verstoren.
Persoonlijkheidsstoornis
Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische ziekte waarbij iemand zich anders gedraagt dan de maatschappij van een mens verwacht. Iemand met die stoornis heeft vaak last van negativiteit, heftige emoties en probleem met contacten, meestal loopt iemand vast in het dagelijks leven. Een persoonlijkheidsstoornis wordt meestal zichtbaar in de tienerjaren of in de vroege volwassenheid. Vaak heeft iemand met één of meerdere persoonlijkheidsstoornissen zelf wel door dat hij ‘anders’ is dan anderen, maar het komt ook voor dat iemand zelf geen last ondervindt van zijn of haar stoornis. Een persoonlijkheidsstoornis gaat vaak samen met ander psychisch lijden, zoals een depressie of angststoornis. Dit maakt een persoonlijkheidsstoornis soms moeilijk te herkennen. Kenmerken van persoonlijkheidsstoornissen zijn onder anderen: paranoia, schizofrenie, borderline, theatraal, narcistisch en antisociaal.
Psychotische stoornis
Als je een psychotische stoornis hebt, beleef je de wereld tijdelijk anders dan andere mensen. Je ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt dingen die er niet zijn. Sommige mensen krijgen maar een keer in hun leven een psychose. Je kunt er ook vaker last van hebben. Tijdens een psychose maak je vreemde of enge dingen mee die echt voelen, maar niet echt zijn (hallucinaties). Of je denkt dingen die niet kloppen, maar voor jou heel echt en zeker zijn (wanen). Bijvoorbeeld dat je achtervolgd wordt. Of je hoort stemmen die je nare opdrachten geven. Iedereen kan een psychose krijgen. Dit heeft niets met intelligentie of opleiding te maken. De belangrijkste factoren die bepalen of iemand een psychose krijgt, zijn aanleg (in de genen) en wordt vaak uitgelokt door een heftige gebeurtenis die gepaard gaat met stress, zoals een overlijden, scheiding of andere ontregelende gebeurtenis.
Mentale gezondheidsproblemen zijn belangrijke oorzaken van een minder fijn leven. De meest voorkomende mentale (psychische) problemen (klachten of stoornissen) zijn depressie, angststoornis, persoonlijkheidsstoornis, psychotische stoornis. Mentale problemen is de meest belangrijkste reden van suïcide (zelfdoding) bij jongeren. Mensen met ernstige psychische klachten leven ongeveer twintig jaar korter en dat komt meestal, omdat ze uiteindelijk ook slecht gaan zorgen voor hun lichamelijke gezondheid. Ruim 40% heeft ooit in het leven één of meerdere psychische klachten gehad en 75% van de psychische problemen start voor je 25ste jaar.
Iedereen heeft weleens psychische problemen, dan zijn je emoties en je gedrag uit balans. Dat kan een reactie zijn op een nare gebeurtenis. Bij de meeste is het tijdelijk en gaat het vanzelf weer over. Soms is het probleem zo storend of langdurig, dat hulp van anderen nodig is. Dat kan een familielid of vriend zijn, een sportcoach of een psycholoog of psychiater. Een psycholoog heeft psychologie gestudeerd aan de universiteit en behandelt mensen met psychische klachten of problemen. Een psycholoog mag geen medicijnen geven. Een psychiater, die ook mensen behandelt en mag dat wel, want die is opgeleid tot arts en heeft geneeskunde gestudeerd.
Op school kan je bang zijn dat je niet goed presteert (‘faalangst’). Andere piekeren weer heel erg. Of je kan moeilijk inslapen en de volgende dag daardoor vermoeid op school komen. Dat zijn emotionele problemen die niet ernstig hoeven te zijn. Een leerling die bijvoorbeeld brutaal is of niet luistert, heeft een gedragsprobleem. Maar ook dat hoeft niet meteen erg te zijn. Pas als de problemen ernstig zijn en je er echt last van hebt of je kunt niet meer leren en je ontwikkeling wordt belemmerd, is er sprake van een psychische ‘stoornis’. Kinderen met een psychische stoornis hebben baat bij de behandeling van een psycholoog of psychiater.
Depressie
In Nederland heeft ongeveer 8 procent van de 12- tot 18 jarigen een depressie. Wanneer jij je langer dan twee weken heel somber voelt en geen plezier meer beleeft aan de dingen die je normaal wel leuk vindt, kan het zijn dat je last hebt van een depressie. Bij een depressie kun je verschillende klachten hebben. Zo kan het zijn dat je het gevoel hebt dat je er niet toe doet, je kunt last hebben van slaapproblemen of gedachten hebben over de dood. Kenmerkend voor een depressie is dat de klachten je dagelijks functioneren belemmeren en dat er sprake is van psychisch lijden. Niet alle depressies zijn hetzelfde. Ze kunnen variëren van mild tot zwaar. Hoeveel last iemand van een depressie heeft, hangt af van de klachten die het dagelijks functioneren verstoren.
Persoonlijkheidsstoornis
Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische ziekte waarbij iemand zich anders gedraagt dan de maatschappij van een mens verwacht. Iemand met die stoornis heeft vaak last van negativiteit, heftige emoties en probleem met contacten, meestal loopt iemand vast in het dagelijks leven. Een persoonlijkheidsstoornis wordt meestal zichtbaar in de tienerjaren of in de vroege volwassenheid. Vaak heeft iemand met één of meerdere persoonlijkheidsstoornissen zelf wel door dat hij ‘anders’ is dan anderen, maar het komt ook voor dat iemand zelf geen last ondervindt van zijn of haar stoornis. Een persoonlijkheidsstoornis gaat vaak samen met ander psychisch lijden, zoals een depressie of angststoornis. Dit maakt een persoonlijkheidsstoornis soms moeilijk te herkennen. Kenmerken van persoonlijkheidsstoornissen zijn onder anderen: paranoia, schizofrenie, borderline, theatraal, narcistisch en antisociaal.
Psychotische stoornis
Als je een psychotische stoornis hebt, beleef je de wereld tijdelijk anders dan andere mensen. Je ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt dingen die er niet zijn. Sommige mensen krijgen maar een keer in hun leven een psychose. Je kunt er ook vaker last van hebben. Tijdens een psychose maak je vreemde of enge dingen mee die echt voelen, maar niet echt zijn (hallucinaties). Of je denkt dingen die niet kloppen, maar voor jou heel echt en zeker zijn (wanen). Bijvoorbeeld dat je achtervolgd wordt. Of je hoort stemmen die je nare opdrachten geven. Iedereen kan een psychose krijgen. Dit heeft niets met intelligentie of opleiding te maken. De belangrijkste factoren die bepalen of iemand een psychose krijgt, zijn aanleg (in de genen) en wordt vaak uitgelokt door een heftige gebeurtenis die gepaard gaat met stress, zoals een overlijden, scheiding of andere ontregelende gebeurtenis.
|
|
|
VOORGERECHT
Schrijf de volgende antwoorden op de vragen in je LWM. 1. Hoeveel procent van de mensen in Nederland hebben ooit in hun leven één of meerdere psychische klachten gehad? 2. Regelmatig bewegen draagt bij aan je mentale gezondheid, omdat: a. het stress helpt te verminderen b. je er beter door slaapt c. het je geheugen verbetert 3. Is een psycholoog hetzelfde als een psychiater? 4. 75% van de psychische problemen begint voor, welke leeftijd? 5. Zelfdoding is doodsoorzaak nummer 1 bij jongeren. Waar of niet waar 6. MIND is een organisatie die zich inzet om psychische gezondheid te verbeteren door: a. Het geven van voorlichting b. Het bieden van anonieme hulp c. Het behartigen van belangen van cliënten d. Het geven van tips en adviezen e. Alle antwoorden zijn juist HOOFDGERECHT Klik op de bovenste afbeelding en zoek de antwoorden op de volgende vragen over depressie op deze website en schrijf je antwoorden op in je LWM. 1. Wat is het verschil tussen somber zijn en een depressie? 2. Wat is een seizoensgebonden depressie? 3. Wat zijn de oorzaken van een seizoensgebonden depressie? 4. Wat is een postpartum (of postnatale) depressie? NAGERECHT Als iemand lichamelijk (fysiek) ziek is dan geven we een bosje bloemen, een fruitmand en wensen hem via een bericht of kaartje beterschap. Waarom denk jij dat we dat niet doen bij iemand die psychisch ziek is? En als je dit wel zou doen wat zou je die persoon dan geven of op het kaartje schrijven? TUSSENGERECHT Wat zijn jou hersenkrachten? |