Les 22
STRESS
Stress betekent spanning of druk. Je hebt een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren. Als de stress te lang duurt of heel heftig is, dan is er sprake van ongezonde stress. Gezonde stress is de spanning die je voelt voor een examen, optreden, belangrijk gesprek of een andere spannende gebeurtenis. Stress zorgt ervoor dat je extra goed kunt reageren en geconcentreerd kunt werken. Zodra de spannende gebeurtenis voorbij is, neemt de spanning weer af.
Als de stress lang duurt, is er meer tijd nodig om te herstellen. Hoe heviger de stressreactie, hoe meer tijd je nodig hebt voor herstel. Als stress te lang aanhoudt, te vaak voorkomt en/of te groot is, is er niet genoeg tijd meer om tussentijds te herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress. Bij aanhoudende stress krijg je namelijk last van stressklachten. Het lichaam maakt bij stress de hormonen (stofjes die functies in het lichaam aansturen) adrenaline en cortisol aan, als die hormonen te veel aanwezig zijn in je lijf dan krijg je gevoelens van onrust, chaotisch gedrag, vergeetachtigheid en slaapproblemen.
Ongezonde stress zal zich meestal op vier verschillende manieren uiten:
Lichamelijk: er treden veranderingen op in je bloedvatenstelsel en je hart, je ademhaling, spieren en maag-darmstelsel. Je afweersysteem wordt aangetast, waardoor je bijvoorbeeld vatbaarder wordt voor verkoudheid, griep en andere ziekteverschijnselen.
Psychisch: je stemming en je humeur veranderen onaangenaam. Gestreste mensen worden bijvoorbeeld geïrriteerd en cynisch.
Gedachten: er ontstaan een negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten kunnen zich richten op anderen, maar zijn vaak ook gericht op jezelf.
Gedrag: ook je gedrag naar anderen toe kan veranderen. Vaak als gevolg van de klachten hierboven, heb je vaker en sneller conflicten. Door je negatieve gedachten en sombere stemming vermijd je sociale contacten of mensen vinden jou niet meer gezellig in de omgang en eenzaamheid ligt dan op de loer.
De een kan beter tegen stress dan de ander. Hoe stressbestendig je bent, heeft deels te maken met de gebeurtenissen die je meemaakt in je leven, met persoonlijke eigenschappen en je lichamelijke welzijn. Als jij geneigd bent problemen uit de weg te gaan of dingen te goed wilt doen, dan is de kans wel groter dat jij sneller en vaker last hebt van stress. Zorg, hoe moeilijk het soms ook is, voor balans (draagkracht en draaglast) in wat moet en wat je graag doet. Sommige dingen moet je doen: je ouders helpen opruimen, je taak van wiskunde maken, trainen met de sportclub zodat je klaar bent voor die belangrijke wedstrijd. Heb je nog wel tijd om af te spreken met vrienden? Om naar een film te kijken of met de hond te spelen? Leer je tijd te plannen. Zo krijgt je leven meer structuur! Helaas moeten we soms door moeilijke periodes. Op die momenten is het belangrijk dat je jouw gevoelens en emoties uit en erover praat. Uithuilen op je kamer of bij een vriend of vriendin, het even uitschreeuwen of een lang warm bad nemen, dus alles wat jou helpt om te ontspannen, goed te slapen. Je mag kwetsbaar zijn!
Als de stress lang duurt, is er meer tijd nodig om te herstellen. Hoe heviger de stressreactie, hoe meer tijd je nodig hebt voor herstel. Als stress te lang aanhoudt, te vaak voorkomt en/of te groot is, is er niet genoeg tijd meer om tussentijds te herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress. Bij aanhoudende stress krijg je namelijk last van stressklachten. Het lichaam maakt bij stress de hormonen (stofjes die functies in het lichaam aansturen) adrenaline en cortisol aan, als die hormonen te veel aanwezig zijn in je lijf dan krijg je gevoelens van onrust, chaotisch gedrag, vergeetachtigheid en slaapproblemen.
Ongezonde stress zal zich meestal op vier verschillende manieren uiten:
Lichamelijk: er treden veranderingen op in je bloedvatenstelsel en je hart, je ademhaling, spieren en maag-darmstelsel. Je afweersysteem wordt aangetast, waardoor je bijvoorbeeld vatbaarder wordt voor verkoudheid, griep en andere ziekteverschijnselen.
Psychisch: je stemming en je humeur veranderen onaangenaam. Gestreste mensen worden bijvoorbeeld geïrriteerd en cynisch.
Gedachten: er ontstaan een negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten kunnen zich richten op anderen, maar zijn vaak ook gericht op jezelf.
Gedrag: ook je gedrag naar anderen toe kan veranderen. Vaak als gevolg van de klachten hierboven, heb je vaker en sneller conflicten. Door je negatieve gedachten en sombere stemming vermijd je sociale contacten of mensen vinden jou niet meer gezellig in de omgang en eenzaamheid ligt dan op de loer.
De een kan beter tegen stress dan de ander. Hoe stressbestendig je bent, heeft deels te maken met de gebeurtenissen die je meemaakt in je leven, met persoonlijke eigenschappen en je lichamelijke welzijn. Als jij geneigd bent problemen uit de weg te gaan of dingen te goed wilt doen, dan is de kans wel groter dat jij sneller en vaker last hebt van stress. Zorg, hoe moeilijk het soms ook is, voor balans (draagkracht en draaglast) in wat moet en wat je graag doet. Sommige dingen moet je doen: je ouders helpen opruimen, je taak van wiskunde maken, trainen met de sportclub zodat je klaar bent voor die belangrijke wedstrijd. Heb je nog wel tijd om af te spreken met vrienden? Om naar een film te kijken of met de hond te spelen? Leer je tijd te plannen. Zo krijgt je leven meer structuur! Helaas moeten we soms door moeilijke periodes. Op die momenten is het belangrijk dat je jouw gevoelens en emoties uit en erover praat. Uithuilen op je kamer of bij een vriend of vriendin, het even uitschreeuwen of een lang warm bad nemen, dus alles wat jou helpt om te ontspannen, goed te slapen. Je mag kwetsbaar zijn!
|
|
|
VOORGERECHT
Schrijf de volgende antwoorden op de vragen in je LWM. 1. Heb je weleens stress? Geef een voorbeeld van een situatie waarin je stress voelde? 2. Wat was toen je allereerste reactie? (wat deed je?) 3. Wat helpt jou minder (snel) gestrest te zijn? 4. Noem een voorbeeld wanneer spanning jou juist hielp? 5. Als ik stress heb, dan vecht / vlucht / bevries ik meestal. Leg uit welke van de drie het meest bij jou past en geef een voorbeeld. HOOFDGERECHT Maak de oefeningen in je LWM. NAGERECHT Doe de tekenoefening twee keer, en tel je aantal ademhalingen in 1 minuut. TUSSENGERECHT Klik op afbeelding 1 en doe je oortjes in. Probeer de 3 minuten durende ontspanningsoefening serieus te doen, herhaal nog eens als het de eerste keer niet goed lukte om te ontspannen. |